آغاز طراحی مسجد شهدا / مشیریه تهران

برای ما اولین قدم در طراحی تطبیق خواسته های کارفرما با امکانات موجود سایت است. تجربه به ما نشان داده است که معمولا کارفرما بدون توجه به ظرفیت های زمین، کاربری های گوناگونی و متنوعی انتظار دارد که گاهی این خواسته‌ها، نیازها حقیقی پروژه نیز نمی‌باشد. بنابراین اولین وظیفه طراح واقعی و منطقی کردن خواسته‌های کارفرما است.

در این پروژه همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، کارفرما به جز افزایش میزان فضای شبستان آقایان و خانم‌ها خواسته‌ی دیگری نداشت، اما همین خواسته هم چالش هایی برای ما در طراحی ایجاد می‌کرد. زمین اضافه شده به بنای اصلی مسجد ابعادی در حدود 21 متر طول و 6 متر عرض و مساحتی در حدود 126 متر مربع دارد. با یک حساب اولیه و با احتساب قانون 60 درصد پر و خالی زمین، میزان عرصه‌ی قابل ساخت در حدود 75 متر مربع است که شامل مسیر حرکت قائم یعنی راه پله و آسانسور، پیش ورودی شبستان و نورگیر می‌باشد. بنابراین با کسر مجموع مسیرحرکت قائم و  فضاهای جانبی این بنا، 45 متر مربع به فضای شبستان در هر طبقه اضافه می‌شود که به نظر ما بسیار ناچیز می‌باشد. ما به ناچار برای افزایش میزان فضا باید راه حل نوآورانه‌ای ارائه بدهیم. راه حل ما بیرون کشیدن پلکان و آسانسور از بنا و قراردادن آن در فضای بیرون 60 درصد توده است. این کار به ما اجازه میدهد مساحتی در حدود 60 متر در هر طبقه به شبستان اضافه کنیم. البته ما نمی‌توانیم در این پروژه قانون شهرداری را نادیده بگیرم، بنابراین با مشورتی که با مسئولین امور مساجد انجام دادیم مشخص شد قانونی مختص مساجد وجود دارد که در آن به طراحان اجازه می‌دهد در تراز هم‌کف و زیرزمین به صورت کامل توده طراحی کند. پس ما در طراحی اجازه داریم در هم‌کف به طبقه‌ی اول پلکان و آسانسور را بیرون بکشیم. برای ما گزینه‌های مختلفی در نحوه‌ی استقرار مسیر قائم نسبت به بنا وجود داشت که ما با توجه به عدم مسدودکردن نور همسایه‌ی مجاور و بهینه‌ترین مسیر گردش در بنا، گزینه‌ی نهایی را انتخاب کردیم.

علاوه بر چالش میزان فضا در طبقات، موضوع تایید نقشه‌ها توسط آتش‌نشانی نیز برای ما تجربه‌های مفیدی به همراه داشت. الزامات آتش‌نشانی ما را به تعبیه‌ی راه‌پله خروج دوم برای شبستان خانم‌ها در طبقه‌ی اول درون نورگیر ساختمان مجبور کرد. واقعیت آن است که ما در این پروژه از ابتدا الزامات آتش‌نشانی را در نظر نگرفته بودیم! و در ادامه‌ی طراحی به اصلاحات این چنین در طرح رسیدیم.